Nếu không gặp rủi ro bất thường về thiên tai trong thời gian tới, có thể tự tin khẳng định vụ vải thiều năm nay tại phía Bắc sẽ được mùa chưa từng thấy. Được mùa thì vui, nhưng cũng là mối lo lớn về áp lực tiêu thụ.

Được mùa chưa từng thấy!

     Có thâm niên gắn bó với vùng vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang), TS Nguyễn Văn Dũng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả (Bộ NN-PTNT) vừa có chuyến thị sát về tình hình ra hoa, đậu quả tại vựa vải thiều Lục Ngạn khẳng định: Ít thấy năm nào, vải thiều ra hoa nhiều và có tỉ lệ đậu quả cao như năm nay. “Nếu không có gì bất thường, sản lượng vải Bắc Giang năm nay có thể lên tới ít nhất 200 nghìn tấn, tăng gấp đôi năm ngoái” – TS Dũng dự đoán.

    Với nhiều loại cây ăn quả như vải, nhãn, quan niệm “năm ăn quả, năm trả cành” chưa bao giờ là sai. Liên tiếp hai năm 2016-2017, các vùng vải phía Bắc trải qua sự tụt giảm nghiêm trọng về sản lượng, đặc biệt là năm 2017, vải thiều mất mùa nghiêm trọng khoảng 40% năng suất do ảnh hưởng của thời tiết nắng ấm đầu vụ khiến vải bị “điếc”, không thể ra hoa. Tuy nhiên vụ vải năm nay, diễn biến thời tiết từ cuối năm 2017 đến nay hết sức thuận lợi cho cây vải ra hoa, đậu quả.

     Theo TS Dũng, do năm ngoái không phải nuôi quả nên cây vải năm nay sẽ có “sức khỏe” vượt trội, chỉ cần nông dân áp dụng các quy trình chăm sóc như mọi năm vẫn sẽ đủ sức cho một vụ quả cực kỳ bội thu mà không lo ảnh hưởng tới mẫu mã, chất lượng quả, kể cả trong điều kiện tỉ lệ đậu quả rất cao như năm nay.

Tại Bắc Giang, tỉnh này cho biết tỉ lệ vải đậu quả trung bình lên tới 95%, ít nhất sẽ cho sản lượng khoảng 180 nghìn tấn (ngang với những năm được mùa lớn như năm 2014, 2015 với hơn 190 nghìn tấn và cao gấp đôi so với năm 2017 với chỉ hơn 90 nghìn tấn). Tương tự tại vựa vải Thanh Hà (Hải Dương), Sở NN-PTNT tỉnh này cũng vừa cho biết với tỉ lệ đậu quả tới trên 95%, dự kiến đây sẽ là năm được mùa nhất trong vòng 5 năm gần đây, với tổng sản lượng khoảng 60 nghìn tấn. Theo dự kiến, các trà vải thiều sớm tại các tỉnh phía Bắc sẽ bắt đầu cho thu hoạch từ đầu tháng 5/2018, trà chính vụ tập trung từ đầu tháng 6/2018.  

Xúc tiến, đáp ứng yêu cầu thị trường Trung Quốc

     Để tránh tình trạng phải “giải cứu”, ngay những ngày đầu vụ vải năm nay, Bắc Giang cùng với Hải Dương đã vào cuộc từ sớm để bàn các giải pháp tiêu thụ. Trong đó, hai tỉnh này sẽ tổ chức hàng loạt các hoạt động xúc tiến thương mại sớm hơn mọi năm. Ngoài thị trường nội địa sẽ phải đẩy mạnh vào các tỉnh phía Nam, Bắc Giang sẽ cho mời cả DN nhập khẩu nông sản, nhà quản lý tại hai tỉnh Vân Nam và Quảng Tây (Trung Quốc) sang tham dự...

Ít năm nào, vải thiều ra hoa, đậu quả sai như năm nay

    Tuy nhiên, một thông tin mà thời gian qua các tỉnh có vùng vải thiều lớn là Bắc Giang và Hải Dương đang hết sức lo lắng, đó là phía Trung Quốc – thị trường tiêu thụ từ 80-100 nghìn tấn vải thiều/năm cho Việt Nam gần đây đã ra thông báo sẽ yêu cầu áp dụng một số điều kiện về đóng gói, truy xuất nguồn gốc hoa quả NK từ Việt Nam?

    Trao đổi với NNVN về vấn đề này, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN-PTNT) cho biết: Qua tìm hiểu, được biết đây là văn bản do Cục Kiểm dịch – Kiểm nghiệm Xuất nhập khẩu của tỉnh Quảng Tây ban hành.

    Theo đó, cơ quan này thông báo kể từ ngày 1/4/2018, các DN khi xin giấy phép Kiểm dịch thực vật để NK trái cây từ Việt Nam, phải cung cấp các thông tin cần thiết như: Tên sản phẩm hoa quả; nguồn gốc xuất xứ; tên hoặc mã số nhà xưởng đóng gói bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh. Đồng thời, phải có mã vạch, QR code hoặc tem chống hàng giả... nhằm quản lí chất lượng và truy xuất nguồn gốc hàng hóa.

    Mặc dù vậy đến thời điểm hiện tại, các cơ quan KDTV phía Việt Nam tại các cửa khẩu với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) cho biết, các hoạt động XK trái cây của Việt Nam sang Trung Quốc vẫn đang được diễn ra bình thường, chưa có sự thay đổi về thủ tục thông quan so với trước đây.

    Theo ông Trung, mặc dù đây không phải là văn bản mang tính quốc gia theo thông lệ quốc tế, tuy nhiên với thị trường NK trái cây quan trọng (trong đó có vải thiều) cũng như chủ động nắm bắt và có giải pháp tháo gỡ ngay từ đầu, thời gian qua, Cục BVTV cũng đã có báo cáo vấn đề này với Bộ NN-PTNT. Theo đó, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục BVTV phải có ngay một đoàn công tác trực tiếp sang làm việc với các cơ quan liên quan của Trung Quốc.

    Hiện Cục BVTV đã có công hàm gửi Cục Kiểm dịch – Kiểm nghiệm Xuất nhập khẩu của tỉnh Quảng Tây (cơ quan phát hành văn bản thông báo mới đây) để tìm hiểu thông tin, nắm bắt xem phía bạn yêu cầu các vấn đề cụ thể nào, trên cơ sở đó có hướng giải quyết các vướng mắc giữa hai bên nhằm đảm bảo không gián đoạn thông thương giữa hai bên, đặc biệt là không làm ảnh hưởng tới vụ XK vải thiều quan trọng vào giữa năm nay. Theo dự kiến, Cục BVTV sẽ làm việc với cơ quan liên quan của Trung Quốc về vấn đề này trong tháng 4/2018, hoặc đầu tháng 5/2018.

“Sau khi làm việc với phía Trung Quốc, trong trường hợp phía bạn có yêu cầu phải triển khai các biện pháp như họ đã thông báo mới đây, Cục BVTV sẽ báo cáo Bộ NN-PTNT để tổ chức hội nghị lớn để thông tin, phổ biến, triển khai cụ thể, chi tiết tới từng địa phương và DN. Bên cạnh đó, việc đóng gói, truy xuất nguồn gốc cũng là vấn đề không phải mới lạ và khó khăn trong triển khai. Bởi rất nhiều loại quả XK sang Trung Quốc như thanh long, dưa hấu, xoài... lâu nay cũng đã được các DN xuất khẩu của Việt Nam thực hiện đóng gói, có thông tin truy xuất nguồn gốc rất đầy đủ. Vì vậy kể cả khi phía Trung Quốc có yêu cầu, chúng ta vẫn có thể triển khai, không phải quá lo lắng” – ông Trung khẳng định.

    Cục BVTV cho biết, để tạo điều kiện thuận lợi và nhanh chóng nhất cho việc XK vải thiều trong vụ thu hoạch tới, năm nay, Cục BVTV sẽ lần đầu tiên thực hiện việc kiểm dịch thực vật tại chỗ.

Theo đó, Cục sẽ bố trí các phòng KDTV lưu động ngay tại các vùng vải tập trung, có diện tích lớn để tiến hành kiểm dịch và cấp chứng thư ngay tại chỗ cho các DN xuất khẩu sang Trung Quốc cũng như các nước khác, thay vì phải thực hiện tại các cửa khẩu như trước đây. Điều này sẽ giúp giảm tải cửa khẩu và rút ngắn thời gian thông quan, giảm ùn ứ trong các thời điểm XK chính vụ.

Đối với công tác mở cửa thị trường, Cục BVTV khuyến cáo các DN cần tiếp tục tích cực duy trì sự hiện diện của quả vải Việt Nam tại các thị trường khó tính đã được mở cửa như Mỹ, Úc, đồng thời tiếp tục mở rộng thị phần. Bởi để đàm phán, mở cửa XK sang được các thị trường này, phía Việt Nam đã phải mất rất nhiều thời gian, công sức.

Về nhóm thị trường EU, ASEAN và Trung Đông, hiện quả vải Việt Nam vẫn đang có điều kiện để XK rất thuận lợi do chưa vấp phải nhiều rào cản kỹ thuật, tuy nhiên việc mở rộng XK và nâng thị phần đến đâu sẽ còn phụ thuộc vào năng lực và khả năng “với tay” của bản thân các DN cũng như sự hỗ trợ từ công tác xúc tiến thương mại của ngành Công thương, nhất là giảm giá thành vận tải, công tác quảng bá hình ảnh, thương hiệu sản phẩm...

Hiện Cục BVTV đã nộp hồ sơ và đang xúc tiến đàm phán để mở cửa tiếp cho quả vải XK sang thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc. Bởi nhiều DN Nhật, Hàn Quốc đã sang Việt Nam khảo sát vùng trồng, và đang rất muốn được NK loại quả này.

LÊ BỀN